کدام کشورهای اروپایی بیشترین وابستگی را به پزشکان و پرستاران خارجی دارند؟
کاهش کمبود نیروی کار در بخش سلامت اروپا با نیروی کار خارجی در حال انجام است – اما این وضعیت میتواند کمبودها را در کشورهای دیگر تشدید کند. با توجه به مهاجرت بی رویه کادر درمان به کشورهایی که از موقعیت بهتری نسبت به کشور خود برخوردار هستند، دولت ها نگران کمبود پزشکان، پرستاران، و… شده اند.
فارغالتحصیلان رشتههای پزشکی در آلبانی اکنون ملزم به کار در این کشور برای مدت سه سال قبل از خروج هستند – یا باید شهریه کامل بپردازند – که تلاشی برای جلوگیری از مهاجرت کارکنان بهداشت به خارج از کشور، مشکلی که بسیاری از کشورهای اروپایی با آن روبرو هستند، می باشد.
بیشتر کشورها به دهها هزار پزشک، پرستار و سایر کارکنان پزشکی نیاز دارند، زیرا با افزایش سن جمعیت و مشکلات بهداشتی، ترک کار یا بازنشستگی کارکنان بهداشتی، و کاهش علاقه به حرفه پرستاری مواجهاند.
بسیاری از کشورها تلاش میکنند با جذب نیروی کار خارجی از کشورهای همسایه و فراتر از آن، نیروی کار خود را تقویت کنند. با این حال، طبق گزارش سازمان کار اروپا، در حالی که این انتقال نیروی کار پزشکی میتواند کمبود نیروی کار در کشورهای جذب کننده را کاهش دهد، میتواند کمبودها را در کشورهای مبدأ تشدید کند.
طبق گزارش فدراسیون پزشکان آلبانیایی در اروپا، تنها در یک دوره ده ساله اخیر، ۳۵۰۰ پزشک، آلبانی را ترک کردهاند.
ایسیدا مارا، پژوهشگر حوزه کار و مهاجرت در موسسه مطالعات اقتصادی بینالمللی وین، به یورونیوز هلث گفت:
«افزایش نیروی کار به سرمایهگذاریهای طولانیمدت و پرهزینه نیاز دارد، در حالی که جذب متخصصان خارجی آموزشدیده راهکاری سریعتر ارائه میدهد».
کدام کشورها بیشترین تعداد کارکنان بهداشت آموزشدیده خارجی را دارند؟
به طور کلی، پزشکان و پرستاران از اروپای شرقی و جنوبی به اروپای غربی و شمالی مهاجرت میکنند، در حالی که کارکنان بهداشت در اروپای غربی و شمالی در همان منطقه جابجا میشوند.
رومانی، اسپانیا و فرانسه کشورهایی هستند که بیشترین پرستاران را به خارج میفرستند، در حالی که آلمان، رومانی و ایتالیا بیشترین صادرات پزشک را دارند.
در همین حال، ایرلند و سوئیس کشورهایی هستند که بیشترین وابستگی را به پزشکان و پرستاران آموزشدیده خارجی دارند. در سوئیس، سهم پزشکان آموزشدیده خارجی از حدود ۲۵ درصد بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ به نزدیک 40 درصد در یک دهه بعد افزایش یافته است.
نروژ نیز به پزشکان خارجی متکی است و اتریش به پرستارانی که از خارج آورده میشوند وابسته است.
برخی از این کشورها در تلاش هستند تا کمبود نیروی کار در بخش بهداشت را پس از هدف قرار گرفتن توسط استخدام بینالمللی خود جبران کنند.
مارا گفت: «تحرک حرفهای در میان کارکنان بهداشت و درمان یک اثر دومینویی ایجاد کرده است» .
«به عنوان مثال، پزشکان آلمانی به سوئیس یا اتریش مهاجرت میکنند و موقعیتهای آنها اغلب توسط پزشکان کشورهای همسایه [اتحادیه اروپا] پر میشود. در نتیجه، این کشورهای همسایه جای خالی پزشکان خود را با متخصصان کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا پر میکنند و این چرخه ادامه مییابد».
این روند در سایر نقاط جهان حتی شدیدتر است. تجزیه و تحلیل OECD نشان داد که در ۲۰ کشور، عمدتاً آفریقایی و آمریکای لاتین، بیش از نیمی از پرستاران برای کار به خارج از کشور مهاجرت میکنند.
ایالات متحده محبوبترین مقصد برای مهاجرت پرستاران خارجی است و 45 درصد از کل پرستاران خارجی را جذب میکند، پس از آن آلمان (۱۵ درصد) و بریتانیا (۱۱ درصد) قرار دارند.
پاول دی راو، دبیر کل فدراسیون انجمنهای پرستاری اروپا، به یورونیوز هلث گفت: «تمام کشورهای اتحادیه اروپا از جایی در حال جذب نیرو هستند … هیچ کشوری نیست که این کار را نکند».
طبق گزارش شورای تخصصی آلمان در حوزه ادغام و مهاجرت، این نیروهای کار میتوانند منبعی حیاتی برای سیستمهای بهداشتی در بحران باشند. به عنوان مثال، بدون مهاجران در آلمان، سیستم بهداشت این کشور با فروپاشی مواجه میشد .
تأثیر فرار مغزها بر سلامت
با این حال، اقتصاددانان، متخصصان بهداشت و گروههای مدافع حقوق بشری نگرانیهایی را در مورد فرار مغزها از مناطق کمدرآمد به دلیل جذب نیروهای خود توسط کشورهای ثروتمند مطرح کردهاند.
در حالی که متخصصان پزشکی از حقوق و شرایط کاری بهتر در کشورهای مقصد بهرهمند میشوند، کشورهای مبدأ از سرمایهگذاریهایی که برای آموزش آنها انجام دادهاند محروم میشوند و با منابع کمتری مواجه میشوند.
به گفته میلنا شانتریچ میلیچویچ، استاد دانشگاه بلگراد و مشاور ظرفیت سیستم بهداشت، نیروی کار و برابری در سلامت، این امر منجر به چرخهای میشود که در آن تعداد کمتری پزشک در مناطق خاص فعالیت میکنند، دسترسی به مراقبتها کمتر میشود، کیفیت خدمات کاهش مییابد، زمان انتظار طولانیتر میشود و نیازها به طور کلی برآورده نمیشوند .
شانتریچ میلیچویچ به یورونیوز هلث گفت: «به طور کلی، پایداری و توان بالقوه سلامت جمعیت کاهش مییابد».
در ماه مارس، سازمان بهداشت جهانی (WHO) دستورالعملهای خود را در مورد استخدام اخلاقی کارکنان بهداشتی خارجی پس از آنکه اولین بار در سال ۲۰۱۰ آنها را معرفی نمود، بهروزرسانی کرد.
این توافقنامه میگوید کشورها نباید فعالانه از ۵۵ کشور با درآمد پایین که خود با کمبود نیرو مواجه هستند، کارکنان بهداشتی جذب کنند، از جمله 37 کشور در آفریقا و همچنین نپال، هائیتی و چند کشور در اقیانوس آرام غربی.
به گفته شانتریچ میلیچویچ، با این حال، خارج از این کشورها، استخدام همچنان در یک منطقه خاکستری اخلاقی قرار میگیرد، زیرا یک «مرز باریک» بین کشورهایی که امروزه نیروی کار بهداشت کافی ندارند و آنهایی که تنها چند سال با این وضعیت فاصله دارند، وجود دارد.
برای مثال، در سالهای اخیر، سازمانهای آلمانی بودجه برنامههای آموزشی پزشکی را در کشورهایی مانند کوزوو تأمین کردهاند که به فارغالتحصیلان وعده یافتن کار در آلمان را میدهد. مارا گفت که این ابتکارات میتواند به توسعه نیروی کار محلی کمک کند اما باید بهگونهای تنظیم شود که «تأمین متوازن» نیروی کار بهداشت تضمین شود.
تحلیلگران سلامت و گروههای مدافع حقوقی میگویند که دولتهای اروپایی میتوانند برای تشویق نیروی کار تازه آموزشدیده خود به ماندن در کشورهایشان کارهای بیشتری انجام دهند.
آنها پیشنهاد کردهاند که فاصله دستمزدها بین کشورها برای کارکنان بهداشت کاهش یابد، سرمایهگذاری در سیستمهای بهداشت و آموزش در مناطقی که در حفظ نیروی انسانی پزشکی خود مشکل دارند افزایش یابد، و مقررات قویتری برای محافظت از کارکنان بهداشتی مهاجر از بهرهکشی اعمال شود.
در نهایت، تقویت نیروی کار بهداشتی به تعهدات سیاسی بلندمدت و تأمین مالی نیاز دارد، و با وجود درخواستهای مکرر سیاستمداران برای همبستگی با کارکنان بهداشت – و تخصیص ۱.۳ میلیون یورو برای تقویت نیروی کار پرستاری از سوی اتحادیه اروپا – همه در این خصوص خوشبین نیستند.
شانتریچ میلیچویچ گفت: «بسیاری از کارشناسان توصیههای زیادی ارائه کردهاند».
«با این حال، نمیبینم که این موضوع بهطور جدی در دستور کار سیاسی قرار گرفته باشد، نه در سطح ملی و نه در سطح بینالمللی».
منبع: euronews